Bo logopeda powinien być… wszędzie

Obecnie słowo „logopedia” oraz „logopeda” zyskało na popularności. Nie ma bowiem osoby, która nie kojarzyłaby tej profesji z nauką poprawnej wymowy lub korekcją źle wypowiadanych słów czy poprawą płynności mówienia. Pytając przedszkolaka „kto to jest logopeda?” w większości przypadków bez wahania usłyszymy – to taki ktoś, kto uczy dzieci ładnie mówić. To właśnie logopeda jest osobą, która pojawia się w kontekście rozmów rodziców na temat poprawy wymowy ich pociech, ale i nie tylko. Rodzice wysyłają swoje dzieci na zajęcia logopedyczne, a później utrwalają materiały w domu, nie rzadko powtarzając całymi rodzinami wierszyki o np. „Szaliku Szymona” czy robiąc ćwiczenia na ponoszenie języka do góry. W dzisiejszych czasach zawód logopedy wykonywany jest w wielu różnych placówkach nie tylko oświatowych, ale i medycznych, w sektorze usług prywatnych czy związanych z Public Relations.

            Logopedzi od wielu lat udowodnili, że potrafią przekraczać bariery ludzkich możliwości i ograniczenia pacjentów do nich trafiających w wyniku różnorodnych problemów i schorzeń. Profesor Jolanta Panasiuk słusznie podkreśla, iż logopedzi winni się definiować jako konstruktorzy ludzkiego umysłu.

            Zawód logopedy już od dawna nie jest związany tylko i wyłącznie z procedurami dotyczącymi poprawnej wymowy, funkcjami prymarnymi, połykaniem, oddychaniem i mówieniem. Logopedzi zajmują się językowym i poznawczym funkcjonowaniem człowieka. Jest to ogromny zakres działań i wielka godność - godność bycia logopedą. Dzięki doświadczeniom, które zdobywamy na wielu polach jesteśmy – my logopedzi -  w stanie pracować w wielu różnych miejscach, to zaś pokazuje jak wielospecjalistyczne i interdyscyplinarne jest środowisko logopedów.

            Młodzi ludzie stoją przed trudnym zadaniem wyboru słusznej drogi zawodowej, która pozwoliłabym im na ciekawą, rozwijającą pracę, a co najważniejsze dawała gwarancję pracy w zawodzie po ukończonych studiach. Studia logopedyczne dają takie możliwości.

Osoba po studiach logopedycznych jest przygotowana do diagnozy i terapii wad wymowy, ale nie tylko. Co istotne, logopedzi swoją opieką obejmują pacjentów na każdym etapie życia – od dzieci przedwcześnie urodzonych, które nie przyjmują pokarmów, bądź mają problemy z ssaniem lub połykaniem, po seniorów, którzy zmagają się ze schorzeniami neurodegenaracyjnymi. To właśnie logopeda towarzyszy osobie na każdym etapie życia. Zaświadcza o tym fakt, stworzonej przez prof. Stanisława Grabiasa Logopedycznej Klasyfikacji Zaburzeń Mowy.

            Interdyscyplinarność w logopedii zaświadcza o tym, że studia logopedyczne są wieloaspektowe i łączą wiedzę z różnych dziedzin nauki. Osoby decydujące się na zgłębienie tajników logopedii mają szanse na poszerzanie wiedzy z wielu dyscyplin naukowych i wykorzystywaniu tej wiedzy w praktyce. Studia te są interdyscyplinarne, ale i transdyscyplinarne. To co jest fascynujące w logopedii to fakt, iż jest nauką z pogranicza wielu dyscyplin. Można by wymienić wiele dziedzin, z których dorobku korzysta, ale i wzbogaca logopedia. Owe dziedziny to m.in. psychologia, pedagogika, pedagogika specjalna, medycyna i oczywiście lingwistyka czy glottodydaktyka.

            Jakim logopedą może zostać osoba decydująca się na studiowanie na Uniwersytecie w Siedlcach, który oferuje studia I i II stopnia, studia podyplomowe z zakresu logopedii oraz neurologopedii z wczesny wspomaganiem rozwoju dziecka? Siedlecka uczelnia proponuje coś zupełnie innego i ciekawego… Przygotowuje młodego człowieka, który w tych jakże dynamicznych czasach staje się gotowy do współpracy z różnymi osobami. Jedni wybiorą pracę z dziećmi, które mogą być maluchami świetnie rozwijającymi się, mogą być to dzieci dwujęzyczne, wielojęzyczne, które uczą się języka polskiego jako obcego lub jako drugiego, mają trudności szkolne, mogą być to dzieci z zaburzeniami rozwoju, np. Zespołem Downa, ze spektrum autyzmu, zaburzoną sprawnością intelektualną czy różnymi chorobami, takim jak padaczki czy wcześniactwo, ale także osoby dorosłe. Osoby dorosłe, które pragną poprawić swoją dykcję, artykulację, osoby związane ze światem mediów i sztuki, to mogą być także osoby dorosłe z chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak np. choroba Alzheimera oraz takie, u których w wyniku różnorodnych schorzeń doszło do zaburzeń mówienia lub/i rozumienia np. w afazji.

Przed osobą decydującą się na studia logopedyczne stoi perspektywa ciekawej pracy w gabinetach logopedycznych, poradniach psychologiczno-pedagogicznych, szkołach, przedszkolach, polskich szkołach za granicą, szpitalach – na oddziałach noworodkowych, neurologicznych, szpitalach psychiatrycznych. Starzejące się społeczeństwo otworzyło kolejną furtkę potrzeb logopedycznych. Logopedzi coraz częściej potrzebni są do pracy z seniorami. Specjalność gerontologopedyczna jest stale rozwijana, podobnie jak neurologopedia. Natomiast diagnoza i terapia trudności w zakresie przetwarzania dźwięków na poziomie centralnym i wynikające z tego trudności z przetwarzaniem słuchowym, to z kolei kolejna, prężnie rozwijająca się  gałąź surdologopedii.

Czego uczą się studenci siedleckiej logopedii? Przede wszystkim mogą wymazać z głowy obraz studenta, który musi godzinami uczyć się z wielkich książek i pisać wiele prac zaliczeniowych. Na samym początku osoby te nauczą się o tym, co dzieje się w ludzkim umyśle, co można w tej kwestii zmienić... Językoznawstwo, neurobiologia, psychiatria, neurologia – może przerazić młodego adepta logopedii. Jednak studiując logopedie rozwija się nie tylko wiedze, ale i pasje. Zawód logopedy pozwala zrobić coś dobrego dla innych ludzi, a to zawsze daje motywację. Kontakt z drugim człowiekiem jest najważniejszy i tego właśnie uczy się na siedleckiej logopedii. To, jaką ścieżkę dalszego rozwoju wybierze logopeda, będzie sumą jego fundamentów jakie zbudował w trakcie studiowania, doświadczeń w pracy oraz pasji i serca do działań, które będzie podejmować w ramach prowadzonej terapii logopedycznej.

Co jest ważne w pracy logopedy? Ważne jest by zdobyć gruntowne podwaliny i na nich budować własne doświadczenie, bowiem gruntowne przygotowanie jest gwarancją znalezienia pracy z zawodzie. Kształcenie logopedów w związku z interdyscyplinarnym charakterem tej dziedziny nauki powinno być prowadzone w formie zajęć praktycznych oraz akademickich, tylko takie studia dadzą pewność i słuszność wyboru drogi logopedycznej oraz by poziom świadczonej pomocy był odpowiednio wysoki. Wybór dobrej uczelni na pewno jest częścią składową późniejszego sukcesu w pracy terapeutycznej. Zawód logopedy z pewnością będzie się nadal rozwijać.

Istnieje kilka argumentów przemawiających za zatrudnianiem logopedów w różnych kontekstach:

1. Wczesna interwencja: Wczesne zauważenie i diagnozowanie problemów z mową i językiem ma ogromne znaczenie dla dalszego rozwoju dziecka. Logopeda w przedszkolu czy szkole może szybko zidentyfikować trudności i wdrożyć odpowiednie terapie.
2. Wsparcie edukacyjne: Logopedzi mogą wspierać nauczycieli w pracy z uczniami mającymi trudności w komunikacji, co jest kluczowe dla ich sukcesów edukacyjnych.
3. Poprawa jakości życia: Osoby dorosłe z problemami mowy lub języka również mogą czerpać korzyści z terapii, co wpływa na ich życie osobiste i zawodowe.
4. Edukacja i profilaktyka: Logopedzi mogą prowadzić warsztaty i szkolenia dla rodziców oraz nauczycieli, co zwiększa świadomość na temat problemów komunikacyjnych i sposobów ich rozwiązywania.
5. Holistyczne podejście: Współpraca logopedów z innymi specjalistami, takimi jak psycholodzy, terapeuci zajęciowi czy pedagodzy, pozwala na całościowe podejście do rozwoju dziecka i jego potrzeb.

Wczesne interwencje logopedyczne pomagają dzieciom, które mają problemy z mową, w osiągnięciu kamieni milowych w rozwoju językowym. Logopedzi wspierają również dorosłych, którzy doświadczyli urazów, udarów mózgu lub innych schorzeń wpływających na zdolności komunikacyjne. Logopeda pomaga osobom z wrodzonymi wadami rozwojowymi oraz innymi schorzeniami, które mogą wpływać na mową, co przyczynia się do ich integracji ze społeczeństwem i do zmniejszenia barier w komunikacji. Logopedzi prowadzą również działania prewencyjne, edukując społeczeństwo o ważności prawidłowego rozwoju mowy i języka oraz o technikach, które mogą wspierać ten proces. Problemy z mową mogą prowadzić do trudności emocjonalnych, takich jak obniżona samoocena czy lęki społeczne. Logopeda, oferując wsparcie terapeutyczne, może pomóc osobom lepiej radzić sobie z tymi wyzwaniami.

Standardy opieki logopedycznej obejmują określone metody diagnozy i pomocy i są częścią systemu oświatowego, a także opieki zdrowotnej. W polskich realiach zawód logopedy cieszy są coraz większą popularnością, zaś logopedzi to dobrze wykształceni specjaliści, którzy nieustannie poszerzają swoją wiedzę. Logopedia jest zawodem przyszłościowym i bardzo pożądanym w różnych sektorach. Mimo, iż wyraźny rozwój logopedii związany jest z rozpoczęciem wydawania specjalistycznego czasopisma „Logopedia”, które funkcjonuje do dnia dzisiejszego oraz rozpoczęciem działalności Polskiego Towarzystwa Logopedycznego przy UMCS w Lublinie w latach 60. XX wieku, dyscyplina ta nieustannie się rozwija, a studia logopedyczne nie tracą na popularności. Siedlecka logopedia zrodziła się z pasji do wykonywania zawodu logopedy oraz profesjonalizmu w opracowaniu planów studiów stających naprzeciw wymaganiom i oczekiwaniom osób dotkniętych różnorodnymi zaburzeniami mowy i komunikacji.

Podsumowując wyżej zaprezentowane rozważania warto podkreślić, iż logopeda powinien być wszędzie i wszystko wskazuje na to, iż jest wszędzie tam, gdzie jest potrzebny, zaświadcza o tym fakt, jak intensywnie rozwijają się subdyscypliny logopedii. Czy warto być logopedą? Każdy kto wykonuje ten zawód lub potrzebował pomocy logopedy bez wątpienia odpowie, że warto.

dr Adrianna Urban-Rafałek, Adiunkt w Ośrodku Logopedycznym UwS w Siedlcach , Logopeda w Publicznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Sokołowie Podlaskim