Ważna pozycja historyczna. Książka profesora Dariusza Magiera

W Archiwum Państwowym w Siedlcach odbyła się promocja książki profesora Dariusza Magiera pt. Siedlecka kontrrewolucja oczami komunistów. Narodziny oporu społecznego w świetle teleksów Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Siedlcach z lat 1976-1981.

Książka to edycja wyboru materiałów archiwalnych, a ukazała się nakładem Archiwum Państwowego w Siedlcach, Wydawnictwa Naukowego UPH oraz Fundacji Rozwoju Badań Regionalnych SIGILLUM. Jej wydanie zostało dofinansowane przez Miasto Siedlce.

Autor opracowania przedstawił proces narodzin opozycji wobec reżimu komunistycznego i powstawanie ruchu solidarnościowego w województwie siedleckim, obserwowany od strony przedstawicieli ówczesnej władzy. Swoje spostrzeżenia przekazywała ona do swojej centrali w Warszawie w licznych teleksach, które zachowały się w zasobie Archiwum Państwowego w Siedlcach.

Teleks to papierowy nośnik informacji wytworzony za pomocą usługi telegraficznej. Polegała ona na przesyłaniu wiadomości w postaci alfanumerycznej. Do ich przesyłania niezbędne były terminale u nadawcy i odbiorcy w postaci dalekopisów. Teleksy to archiwalia niezwykle mocno nasycone informacją. System zbierania w terenie, przekazywania, przetwarzania i opracowywania informacji zbiorczej, wreszcie przekazywania jej do Komitetu Centralnego PZPR w Warszawie miał ściśle zaplanowany charakter. Dzięki temu były to bardzo dokładne meldunki dotyczące tego, czym żyła partia komunistyczna w całym województwie.

W okresie narodzin oporu społecznego i kryzysu w partii komunistycznej, kalejdoskop wydarzeń spowodował ogromne zapotrzebowanie na informację, a raporty do KC były wysyłane po trzy i cztery razy dziennie.
Doskonale oddają one stosunek elity władzy województwa siedleckiego do rodzącej się opozycji i „Solidarności”. Jego ukazanie było głównym zamierzeniem autora opracowania od momentu wystąpień czerwcowych w 1976 r., czyli wydarzeń „radomskich”, do 13 grudnia 1981 r. Te wszystkie wydarzenia, przez naród przyjmowane jako powiew wolności, oznaczające wyrywanie się społeczeństwa z totalitarnego gorsetu, przez komunistów były odbierane jako kontrrewolucja, którą należało stłumić.

Dr hab. Eugeniusz Wilkowski recenzuje publikację Dariusza Magiera następująco: 
Archiwalia przejęte z komitetów wojewódzkich PZPR, a zatem i z KW w Siedlcach zawierają różne dokumenty. Jest to niezwykle ważny (interesujący) charakter źródeł, niestety,  przez wielu historyków ciągle niedoceniany. Na ich zawartość składają się wielorakie  informacje, dotyczące w zasadzie wszystkich sfer życia na danym terenie.

Na potrzeby  niniejszej książki wyodrębnione zostały wyłącznie teleksy, a spośród nich Dariusz Magier dokonał wyboru tych, które zawierają treści wskazujące na narastanie oporu społecznego od wystąpień czerwcowych w 1976 r., czyli „wydarzeń radomskich”, skutkiem których  pojawiły się pęknięcia w monolicie politycznym, dały początek opozycji demokratycznej  (w dwóch zasadniczych nurtach), w dalszej perspektywie doprowadziły do strajków  lipcowo-sierpniowych, powstania Solidarności i jej aktywności do 13 grudnia 1981 r.,  czyli okresu określanego mianem „karnawału Solidarności”.

Te wszystkie wydarzenia,  przez naród przyjmowane jako powiew wolności, wyrywanie się z totalitarnego gorsetu,  czasu nadziei, przez komunistów były odbierane jako kontrrewolucja, którą należało  stłumić.