Żylaki - choroba i defekt estetyczny

Co czwarty Polak ma żylaki. Większość traktuje je jako defekt kosmetyczny. Nawet gdy z powodu żylaków nogi bolą, puchną i stają się ciężkie. Nieleczone żylaki mogą prowadzić do ciężkich powikłań zakrzepowo-zatorowych. Ważna w profilaktyce jest kompresjo-terapia czyli ucisk stopniowany.

Najpierw pojawiają się małe, czerwone pajączki. Lekceważymy je, ponieważ nie bolą, nie pieką i nie dają żadnych objawów. Następnie w innym miejscu pojawiają się poskręcane, wypukłe, nieestetyczne żyły. Nazywamy je żylakami. Jak je leczyć i jak żyć po operacji?

Żylak nigdy się nie cofnie

- Problemy z żylakami ma około 10 mln Polaków, zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Żylaki występują na nogach, mogą objawiać się bólem, obrzękiem i skurczami oraz swędzeniem łydek. Dolegliwości nasilają się pod koniec dnia i wieczorem. Gdy obserwujemy u siebie takie objawy nie wolno czekać, że same miną bo nie miną. Żylak nigdy sam się nie cofnie, ale są nowoczesne metody ich leczenia w gabinetach zabiegowych bez operacji ii bez bólu – mówi dr Stanisław Mazur z Siedlec, pracujący m.in. w Klinice Kardiologii i Chirurgii Naczyniowej w Józefowie.

Żylaki powstają głównie na kończynach dolnych, to zasługa grawitacji i tym, że punktem ciężkości w naszym ciele są właśnie nogi. Czy skłonność do żylaków jest genetyczna, dziedziczna?

- Jest to możliwe, że podobnie jak rodzice i dziadkowie będziemy borykali się z tym problemem. Niewydolność żylna jest chorobą  i może być dziedzina ale bywa, że to my jesteśmy pierwszym ogniwem, wówczas to nasze dzieci mogą to dziedziczyć. Żylaki to nie tylko problem estetyczny, są oznaką większego kompleksu chorób. Należy zwrócić uwagę na powikłania nieleczonych żylaków, chodzi o owrzodzenie lub trudno gojące się rany, o skłonności do zakażeń bakteryjnych, np. róża lub zakrzepicy, która może być realnym zagrożeniem dla zdrowia i życia, szczególnie gdy dochodzi do zatorowości – mówi dr Stanisław Mazur.

Najczęściej żylaki zauważamy po 50-tce, u młodszych pań pierwsze pojawiają się w ciąży, potem problem narasta. Żylakom sprzyja również nadwaga, praca w jednej pozycji, np. stojącej lub siedzącej czy dźwiganie ciężarów.

Trudne zadanie żył

W naszym organizmie krew krąży w systemie naczyń krwionośnych, wypływa z serca tętnicami, a wraca żyłami. Tętnice wprowadzają krew do tkanek dzięki swojej pulsującej mięśniówce. Trudniejsze zadanie mają żyły, bo muszą przepchnąć krew z powrotem do góry, pokonując siły grawitacji. Pomagają im kurcze mięśni i tzw. zastawki żylne. Ich praca zapobiega cofaniu się krwi i pomaga w drodze powrotnej do serca. Gdy zastawki pracują źle, krew zamiast płynąć do góry cofa się, gromadzi i rozpycha żyły. Na skórze widać wypukłości, zasinienia i zgrubienia. Czasem poskręcane żylaki przypominają sznur. Gdy zauważymy u siebie podobne objawy, to sygnał, że konieczna jest wizyta u lekarza. Najlepiej do flebologa, specjalisty zajmującego się chorobami żył i chirurga naczyniowego.

- Każdy zabieg na żylaku poprzedza badanie USG z funkcją Dopplera, to podstawowa metoda diagnostyczna. Badanie pozwala na ocenę naczyń krwionośnych, ich morfologię czyli wyglądu, stan zastawek żylnych, prędkość przepływu krwi i jego kierunku, stwierdzenia czy krew się cofa, czy żyły są wydolne czy nie. Wynik USG decyduje o sposobie leczenia. Anatomia żylaka na udzie determinuje sposób leczenia – radzi dr Mazur.

Zakrzepica prowadzi do udaru

Niestety objawy są wprost proporcjonalne do stopnia nasilenia zmian, które widzimy na naszych nogach. Bywa tak, że duże żylaki nie dają żadnych dolegliwości, a niewielkie zmiany powodują znaczny dyskomfort. Czasem pacjent przez lata leczy się u dermatologa z powodu wyprysku, a po wnikliwym badaniu USG okazuje się, że u podłoża tego wyprysku na kończynach dolnych leżą właśnie żylaki.

- Zakrzepica to choroba niebezpieczna, może zacząć się żylakiem, a skończyć udarem. Medycyna oferuje wiele sposobów na żylaki, ale cel jest jeden – wyłączyć żylaki z obiegu krwi. Może to być klasyczna metoda  chirurgiczna, jest skuteczna ale inwazyjna. Stosując nowoczesne sposoby nie usuwa się żył skalpelem, a dąży do tego aby żylaki uległy zwłóknieniu i znikły. Możliwe są zabiegi z użyciem kleju wewnątrz-naczyniowego, który zamyka światło żylaków, skleroterapii i leczenie laserem.  Po zabiegach wymagana jest rehabilitacja, która zależy od rodzaju zabiegu – dodaje dr Stanisław Mazur. Każdego żylaka należy leczyć, ponieważ niesie za sobą szereg powikłań, o sposobie leczenia decyduje lekarz.

Zapobieganie żylakom

Tradycyjnie, że większość czasu w pracy spędzamy siedząc lub stojąc, jest to uzależnione od charakteru tego co wykonujemy. Bardzo niekorzystne jest przebywanie przez dłuższy czas w pozycji siedzącej lub też zakładanie nogi na nogę. Utrudnia to dopływ krwi, dlatego warto podczas siedzenia poruszać nogami lub co pewien czas wstać i pospacerować. Dobrą gimnastyką są wspięcia na palce i opady na pięty. Unikajmy również obcisłych spodni, butów z przylegającą do nogi cholewką, a także skarpet z gumką. Niekorzystny wpływ ma również wysoka temperatura, a więc gorące kąpiele i sauna. Kończmy ją zimnym prysznicem. Kolejnym krokiem jest odpowiednia dieta. Ma to związek z nadwagą, która stanowi dodatkowe obciążenie dla naszych nóg. Odpoczywając często unośmy nogi. Duży wpływ na stan naszego zdrowia i związanych z tym chorób ma palenie papierosów. Rzućmy je albo radykalnie ograniczmy. palenie. To nikotyna wpływa na zwężenie i zwapnienie żył. I rzecz najważniejsza. Ruch poprawia krążenie i wzmacnia mięśnie. Dlatego wskazane są spacery, jazda na rowerze, pływanie, ćwiczenia na skakance.

Sposoby leczenia

Jakie są sposoby leczenia żylaków, jeżeli te już się pojawią. Pierwszą metodą jest farmakologia, a więc leki poprawiające napięcie ściany żylnej, a także przeciwdziałające skutkom zaburzeń w mikrokrążeniu oraz zastojowi limfatycznemu, które współistnieją w patologii żylnej. Wiele przypadków zmusza do stosowania leków przeciwzakrzepowych. Kolejna to tzw. kompresoterapia,  gdzie znajdują zastosowanie elastyczne jak i nieelastyczne bandaże, a także różne rodzaje pończoch czy rajstop uciskowych. To sposób stosowany już kilkadziesiąt lat. Dzięki temu zmniejszamy dolegliwości u chorych i stosujemy profilaktykę choroby żylnej. Metoda skleroterapii polega na likwidacji żylaków poprzez śródnaczyniowe wstrzyknięcia chemicznych środków obkurczających które wpływa na jego zarośnięcie (zaklejenie). Stosuje się ją w leczeniu zaawansowanych stadiów choroby żylakowej. Lekarze sięgają po nią jako uzupełnienie metody operacyjnej i we wczesnych przypadkach jako metodę całkowicie zastępująca leczenie operacyjne. I na koniec operacyjne usunięcie zmienionych żylakowato naczyń oraz podwiązanie niewydolnych perforatorów, a są to żyły biegnące w głąb podudzia do mięśni. Takie zabiegi stosuje się obecnie w ramach chirurgii jednego dnia. Jednak wybór metody leczenia powinien być indywidualnie dobrany dla każdego pacjenta.

Jeszcze do niedawana leczenie żylaków oznaczało operację usunięcia niewydolnej żyły. Nowoczesne metody polegają na uniemożliwieniu dopływu krwi do naczynia, zostaje ono wtedy wyłączone z krwiobiegu. – Dobre zdiagnozowanie pacjenta jest gwarantem dobrania odpowiedniej metody i szybkiego wyleczenia. Metody małoinwazyjne są skuteczniejsze, odznaczają się precyzją i małym ryzykiem jakichkolwiek powikłań. Zdarza się, że lekarz musi zastosować tzw. zabieg hybrydowy. Polega to na zastosowaniu w czasie tego zabiegu kilku metod naraz – kończy dr S. Mazur.

Dlatego też należy zwracać uwagę na stan swoich nóg i w razie pojawienie się niepokojących sygnałów niezwłocznie udać się do lekarza i zgodnie z jego diagnozą poddać się leczeniu. Przede wszystkim z uwagi na zdrowie ale i na wygląd estetyczny kończyn.

(oprac. na podst. Operacja zdrowie, poradnik zdrowie.pl, mp.pl)