Dom rabina w Węgrowie zabytkiem

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków podjął decyzję o wpisaniu do rejestru zabytków budynku domu rabina w Węgrowie przy ul. Zwycięstwa 5, z uwagi na zachowane wartości artystyczne, historyczne i naukowe.

Przed II wojną światową Węgrów był typowym shtetl, czyli miastem, w którym społeczność żydowska była liczna i mieszkała w osobnej dzielnicy, tworząc zamkniętą społeczność. Mieszkańcy dzielnicy utrzymywali się z handlu i rzemiosła. Dzień zagłady getta węgrowskiego został wyznaczony na 22 września 1942 roku. Miasto otoczyły oddziały SS i ukraińskich własowców. Ludność żydowską wyrzucano z domów oraz kryjówek i zgromadzono na rynku. Wieczorem kilkutysięczny pochód pod eskortą, powędrował najpierw do stacji kolejowej w Sokołowie Podlaskim, a potem do obozu zagłady w Treblince. Okupanci podjęli też decyzję o fizycznej likwidacji dzielnicy żydowskiej. Zburzono obie bóżnice, wszystko co wartościowe wywożono do Niemiec, część drewnianych domów sprzedano do rozbiórki, a pozostałe spalono. Ocalały tylko nieliczne pożydowskie domy w polskiej części miasta, m.in. dom przy ul. Zwycięstwa 5, w którym mieszkał przed wojną rabin Węgrowa Jakub Mendel Morgenstern (1887–1939), syn rabina z Sokołowa Podlaskiego. Rabin został zamordowany przez Niemców 22.09.1939 roku.

Dom rabina został zbudowany w latach 30 XX wieku. Reprezentuje typ małomiasteczkowego budynku mieszkalnego. We wnętrzu zachowały się oryginalne drzwi z dekoracyjnymi szyldami i schody wiodące na facjatę. Dom rabina Węgrowa Jakuba Mendla Morgensterna stanowi charakterystyczny element miasta, jest świadectwem jego historii i dziejów jego mieszkańców. Jego bryła i detal architektoniczny stanowią wartości artystyczne, świadczące o zawodowych umiejętnościach budowniczych i randze budynku.

Decyzja nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.