Nasze kulinarne dziedzictwo

Tegoroczne dni Europejskiego Dziedzictwa będą organizowane we wrześniu pod  hasłem  „Smaki Dziedzictwa”. Staną się one z pewnością dobrą okazją do przypomnienia tradycji kulinarnych poszczególnych miejscowości i regionów. 

Od kilku lat obserwujemy wzrost zainteresowania tą problematyką, czego  dowodzą kolejne wydania dawnych książek kucharskich, liczne programy  kulinarne w telewizji  i internecie, konkursy,  turnieje smaków, konkursy i szkolenia kulinarne. Coraz częściej mówi się także o turystyce kulinarnej, która staje się jedną z ważnych gałęzi biznesu turystycznego.

Wiele samorządów dostrzegło w niej także ważny instrument promocji swojego regionu lub miejscowości. Zawód kucharza stał się cenionym zawodem, a wielu jego reprezentantów stało się celebrytami.

Dlatego też na uznanie zasługuje realizowany na terenie powiatu węgrowskiego projekt  międzynarodowy Lokalnej Grupy Działania „Bądźmy razem” z powiatu węgrowskiego, której partnerami są LGD „Tygiel Doliny Bugu” oraz litewska VVG Nemunas. Jego celem jest promocja tradycji kulinarnych Wschodniego Mazowsza, Podlasia Nadbużańskiego i Litwy. Służy temu cykl warsztatów kulinarnych dla kół gospodyń wiejskich i dla młodzieży szkolnej. Kolejnym etapem jest szkolenie z zakresu certyfikacji produktów lokalnych, wymogów sanitarnych produkcji oraz promocji.

Przewidziano także wydanie książki kucharskiej z ponad setką polskich i litewskich przepisów kulinarnych. Planowana do wydania w przyszłym roku książka z pewnością przypominać będzie i popularyzować przepisy zawarte w książkach kucharskich, których autorami są pochodzący z powiatu węgrowskiego Wojciech Wincenty na Wielądkach Wielądko oraz Marcjanna z Jawornickich Oborska.

Ich przepisy popularyzowały w trakcie warsztatów Panie Joanna Jakubiuk i Małgorzata Butitta. Należy przypomnieć, dużą rolę w popularyzacji autorów tych książek  i ich dzieł ma dr Mirosław Roguski. Jest on autorem wielu publikacji poświęconych Wojciechowi W. Wielądkowi. Przypomniał  jego dorobek literacki, dzieła historyczne, heraldyczne oraz rolę jaka odgrywał w czasach Sejmu Wielkiego jako autor i kopista zagadek politycznych krytykujących przeciwników sejmowych reform. On też jako pierwszy dokonał weryfikacji powtarzanych od XIX wieku błędnych informacji na temat pochodzenia tego osiemnastowiecznego autora. Ustalił, że urodził się on nie na Ukrainie, a w Warszawie do której jego rodzina przeniosła się była ze wsi Wielądki w gminie Korytnica. Wielądkowie byli posiadaczami jurydyki w stolicy oraz części rodowych Wielądk. Dr Roguski odnalazł w zbiorach archiwalnych książkę kucharską Oborskiej dziedziczki Proszewa w gminie Grębków. Zainteresował tym rękopisem  redaktor Małgorzatę Buttite, która podjęła się jej opracowania do druku.

Wojciech Wincenty Wielądek jest od kilku lat patronem turnieju smaków organizowanego w Liwie, a w tym roku w skansenie w miejscowości Sucha w gminie Grebków.

Warsztaty organizowane w czerwcu przez węgrowskie LGD dobrze wpisały się tegoroczny program Europejskich dni Dziedzictwa. Podczas  „wspólnego gotowania” panie z kół gospodyń oraz młodzież ze szkół w Sadownym i Węgrowie wykorzystywały  przepisy z osiemnastowiecznej książki „Kucharz doskonały”  autorstwa Wojciecha Wielądko oraz z zapisków Marcjanny z Jaworskich Oborskiej z 1825 roku.

Książka kucharska Wielądka miała na przełomie XVIII i XIX wieku kilka wydań, a większość egzemplarzy sprzedano w prenumeracie. Pierwsze jej wydania były tłumaczeniem  francuskiej książki kucharskiej. W kolejnych wydaniach autor uzupełniał ją polskimi recepturami. Marcjanna Oborska pozostawiła nam kilkaset przepisów potraw, które podawano w jej dworze w Proszewie. 

Warsztaty kulinarne w trakcie których mówiono o tych postaciach i ich dziełach zorganizowano min. w Korytnicy,  Jarnicach , Karczewcu, Oszczerzach, Żeleźnikach oraz w szkołach w Sadownym i Węgrowie. Jedną z osób, która je poprowadziła była Joanna Jakubiuk. Jest ona wybitną znawczynią kuchni tradycyjnej i regionalnej oraz autorką ciekawej  książki o potrawach z ziemniaka. Wielokrotnie uczestniczyła w pracach zespołu oceniającego potrawy nagradzane podczas turnieju smaków na zamku w Liwie.

Warto podkreślić duże zaangażowanie w organizację i realizację projektu prezes LGD Jadwigi Snopkiewicz i pracownic biura LGD „Bądźmy Razem” - dyrektor Marioli Kiełek, Małgorzaty Lipki-Chudzik i Karoliny Sawickiej. 

Należy mieć nadzieję, że podjęta przez węgrowskie LGD inicjatywa organizacji warsztatów kulinarnych zostanie podjęta przez inne organizacje oraz samorządy podczas najbliższych dni Europejskiego Dziedzictwa. Może być to cenne wsparcie dla zainteresowanych kół gospodyń wiejskich oraz ważny instrument promocji powiatu węgrowskiego.